Laatst geüpdatet op april 15, 2022 by Redactie
Verbeelden we ons allemaal hetzelfde als we naar muziek luisteren, of zijn onze ervaringen hopeloos subjectief? Met andere woorden, is muziek een werkelijk universele taal? Om die vragen te onderzoeken, vroeg een internationaal team van onderzoekers (onder wie een klassiek pianist, een rockdrummer en een concertbassist) honderden mensen welke verhalen ze zich voorstelden bij het luisteren naar instrumentale muziek.
De onderzoekers, geleid door Elizabeth Margulis van Princeton en Devin McAuley van de Michigan State University, ontdekten dat luisteraars in Michigan en Arkansas zich zeer vergelijkbare scènes voorstelden, terwijl luisteraars in China zich totaal verschillende verhalen voorstelden.
Lees ook: 8 muziekgenres die in de Verenigde Staten zijn ontstaan
“Deze resultaten geven een complexer beeld van de kracht van muziek”, zegt Margulis, een muziekprofessor die theoretische, gedrags- en neuroimaging-methodologieën gebruikt om de dynamische ervaring van luisteraars te onderzoeken. “Muziek kan opmerkelijk vergelijkbare verhalen genereren in de hoofden van luisteraars, maar de mate waarin deze ingebeelde verhalen worden gedeeld, hangt af van de mate waarin cultuur wordt gedeeld door luisteraars.”
De 622 deelnemers kwamen uit drie regio’s op twee continenten: twee universiteitssteden in de voorsteden in Midden-Amerika — een in Arkansas en de andere in Michigan — en een groep uit Dimen, een dorp op het platteland van China waar Dong de primaire taal is, een tonale taal die niets met het Mandarijn te maken heeft, en waar de bewoners weinig toegang hebben tot westerse media.
Alle drie de groepen luisteraars — in Arkansas, Michigan en Dimen — hoorden dezelfde 32 muzikale stimuli: fragmenten van 60 seconden instrumentale muziek, de helft van westerse muziek en de andere helft van Chinese muziek, allemaal zonder tekst. Na elk muzikaal fragment gaven ze gratis beschrijvingen van de verhalen die ze voor ogen hadden terwijl ze luisterden.
De resultaten waren opvallend. Luisteraars in Arkansas en Michigan beschreven zeer vergelijkbare verhalen, vaak met dezelfde woorden, terwijl de Dimen-luisteraars zich verhalen voorstelden die op elkaar leken, maar heel anders waren dan die van Amerikaanse luisteraars.
Een muziekpassage die alleen als W9 werd geïdentificeerd, deed bijvoorbeeld denken aan een zonsopgang boven een bos, met dieren die ontwaken en vogels die fluiten voor Amerikaanse luisteraars, terwijl die in Dimen zich een man voorstelden die op een berg een blad blaast en een lied voor zijn geliefde zong. Voor muzikale passage C16 beschreven luisteraars uit Arkansas en Michigan een cowboy die alleen in de woestijnzon zat en uitkeek over een lege stad; deelnemers aan Dimen stelden zich een man voor in de oudheid die met droefheid het verlies van zijn geliefde overweegt.
Het kwantificeren van overeenkomsten tussen verhalen met een gratis antwoord vereiste enorme hoeveelheden gegevensverwerking in natuurlijke taal. De tools en strategieën die ze hebben ontwikkeld, zullen nuttig zijn in toekomstige studies, zei Margulis, die ook de directeur is van Princeton’s Music Cognition-lab. “In staat zijn om deze semantische overlappingen in kaart te brengen, met behulp van tools uit natuurlijke taalverwerking, is opwindend en veelbelovend voor toekomstige studies die, zoals deze, de grens tussen de geesteswetenschappen en de wetenschappen overschrijden.”
“Het is verbazingwekkend”, zegt co-auteur Benjamin Kubit, een drummer en een postdoctoraal onderzoeksmedewerker die eerder werkte bij het Princeton Neuroscience Institute en nu bij het Department of Music. “Je kunt twee willekeurige mensen nemen die in een vergelijkbare omgeving zijn opgegroeid, ze laten luisteren naar een nummer dat ze nog niet eerder hebben gehoord, hen vragen zich een verhaal voor te stellen, en je zult overeenkomsten vinden. Als die twee mensen echter geen cultuur of geografische locatie delen, zul je niet dezelfde soort overeenkomst in ervaring zien. Dus hoewel we ons voorstellen dat muziek mensen bij elkaar kan brengen, kan het tegenovergestelde ook waar zijn – het kan onderscheid maken tussen groepen mensen met een verschillende achtergrond of cultuur.”
Hoewel de onderzoekers er zorgvuldig voor hadden gezorgd dat de stukken die ze kozen nooit waren verschenen in een soundtrack van een film of in een andere setting die beelden zou voorschrijven, veroorzaakte dezelfde muziek zeer vergelijkbare beelden bij honderden luisteraars – tenzij ze waren opgegroeid in een andere culturele context.
Lees ook: 5 x Reizen door muziek
“Het is verbluffend voor mij dat sommige van deze diepgewortelde, moeilijk te verwoorden, ingebeelde reacties die we op muziek hebben, daadwerkelijk op grote schaal kunnen worden gedeeld”, zei Margulis. “Er is iets dat echt raadselachtig en meeslepend is, vooral omdat de manier waarop we muziek in 2022 tegenkomen vaak eenzaam is, via een koptelefoon. Maar het blijkt dat het nog steeds een gedeelde ervaring is, bijna als een gedeelde droom. Ik vind het echt verrassend en fascinerend – met het voorbehoud natuurlijk dat het niet universeel wordt gedeeld, maar afhangt van een gemeenschappelijke reeks culturele ervaringen.”
Co-auteur Cara Turnbull, een concertbassist die afgestudeerd is in de muziekwetenschap, zei: “Het is gewoon fascinerend hoeveel onze opvoeding ons als individuen vormt, terwijl het ons ook genoeg gemeenschappelijke ervaringen geeft die we met deze media omgaan op manieren die tegelijkertijd uniek en gedeeld zijn.”
