Laatst geüpdatet op oktober 30, 2023 by Redactie
Het is misschien verrassend om te horen, maar medisch gezien is niet alle stress slecht. Gezonde stressniveaus helpen bij het opbouwen van veerkracht, zegt Safia Debar, MBBS, expert op het gebied van stressmanagement bij Mayo Clinic Healthcare in Londen. In deze expert alert legt Dr. Debar het verschil uit tussen goede en slechte stress en hoe je kunt zien wanneer je gevaar loopt voor overbelasting.
Stress is een fysieke en psychologische reactie op een vraag, en die vraag kan van alles zijn, zegt dr. Debar. Stress die goed voor ons is en ons zelfs een gevoel van welzijn kan geven, is eustress, het tegenovergestelde van stress. Dezelfde gebeurtenis, bijvoorbeeld trouwen, kan een van beide uitlokken, zegt dr. Debar.
Lees ook: Vijf effectieve lichaamsbewegingen om stress te verminderen
“Het gaat over de perceptie van die stress en hoe je lichaam ermee omgaat”, zegt Dr. Debar. “Chronische stress zal elk orgaansysteem in het lichaam beïnvloeden: je kunt bijvoorbeeld angst, depressie en spijsverteringsproblemen ervaren.”
Stress veroorzaakt een cascade van reacties in lichaam en geest terwijl je een stressreactie opbouwt, zegt Dr. Debar. Onder normale stress begint een persoon op een basislijn van ontspanning, komt hij een stressfactor tegen, begint de stressreactie, stijgt naar een piek en daalt dan weer af naar de basislijn.
Onder de fysieke veranderingen die kunnen optreden als je een bedreiging waarneemt:
Het sympathische zenuwstelsel en de productie van het primaire stresshormoon, cortisol, worden geactiveerd.
Denken wordt negatief als je iets ergs ervaart of verwacht. De aandacht wordt hypergefocust op wat er gebeurt.
Het hart, de longen en de spieren bereiden zich voor op het vechten of vluchten. Er is sprake van een verhoogde hartslag, bloeddruk en ademhaling omdat het lichaam meer zuurstof aan de cellen moet leveren. Spieren zijn gespannen.
De spijsverterings- en voortplantingssystemen zijn niet nodig, dus hun activiteiten vertragen.
Het immuunsysteem richt zijn aandacht op het bestrijden van microscopisch kleine indringers zoals virussen of kankercellen en gaat over in een ontstekingsmodus, waardoor de productie van eiwitten, cytokines genaamd, toeneemt die dit proces regelen.
Wanneer iemand zich realiseert dat de dreiging voorbij is, begint het lichaam zichzelf te herstellen van deze reactie en ‘op te ruimen’. Het verschuift naar een staat van herstel, vernieuwing en groei naarmate de stressreactie wordt weggenomen. Lichamelijk vertragen de ademhaling en de hartslag, normaliseert de bloeddruk, adem je uitgebreider in, neemt de spierspanning af, hervatten de spijsverterings- en voortplantingssystemen de normale activiteit en kun je contact gaan maken met anderen om de dreiging te vertellen die je zojuist hebt ervaren, zegt Dr. zegt Debar.
“Als je in stress stijgt en dan weer naar beneden gaat, heb je onze cyclus voltooid. Er is geen slijtage, er is geen schade”, zegt Dr. Debar. “In feite is het waarschijnlijk goed voor je omdat het tot een grotere veerkracht leidt. Als je ooit een stressvolle gebeurtenis in je leven hebt overwonnen, deze volledig hebt verwerkt en die cyclus hebt voltooid, dan denk je bij de volgende soortgelijke ervaring die je hebt: ‘Oh nee’ , maar ik kan het. ”
Wanneer iemand echter herhaaldelijk te veel stress ervaart, begint het vermogen om terug te keren naar de basislijn langzaam af te nemen, zegt dr. Debar.
“Je kunt stress ervaren en daar blijven, met een langdurige reactie. Dit is wanneer je hyperwaakzaam bent: je bent bekabeld maar moe, je bent angstig”, zegt Dr. Debar. “Of het leven heeft zoveel stressoren op je afgeworpen, dat je er niet adequaat op reageert. Het is eerder het gebrek aan herstel dan de werkelijke stressfactor zelf die van cruciaal belang is. Na een tijdje kun je gewoon verdoofd raken en geen reactie meer laten zien.”
Soms denken mensen dat het goed zou zijn om geen reactie te laten zien, voegt dr. Debar toe, maar intern vinden de stressreacties en de waterval van interne activiteiten nog steeds plaats. Ze zijn gewoon verborgen.
Er zijn verschillende tekenen dat je mogelijk gevaar loopt voor overbelasting door stress en het is tijd om dit aan te pakken, zegt Dr. Debar:
Als stress aanhoudend en constant aanvoelt.
Als stress onbeheersbaar aanvoelt en je niet kunt ontspannen of het gevoel hebt dat je op de automatische piloot staat.
Als je problemen hebt met het reguleren van emoties.
Als je je gaat verstoppen voor het leven en/of mensen.
Je ervaart lichamelijke symptomen zoals hoofdpijn, pijn op de borst, maagklachten, slaapproblemen of wordt vaker ziek.
“Denk na over hoe je lichaam omgaat met stress, en hoe je er emotioneel, fysiek en in je relaties mee omgaat”, zegt Dr. Debar. “Wat doe je, wat doe je niet.”
Lees ook: 5 negatieve gewoonten die stress verhogen in plaats van te verminderen
Chronische stress kan op de lange termijn gezondheidseffecten hebben. Mensen die aanhoudende fysieke symptomen voelen of vinden dat veranderingen in levensstijl niet lijken te helpen, moeten hun gezondheidszorgteam raadplegen, zegt Dr. Debar.
