Laatst geüpdatet op mei 15, 2025 by Redactie
De wekker gaat, je maakt je klaar en dan is het kind aan de beurt. Zoals vaak het geval is, is er in de ochtend veel hectiek, want tijd is van essentieel belang. Als ze bij de schoenen aankomen, vraag je je kind meerdere keren om ze aan te trekken. Maar het kind reageert helemaal niet en is ineens afgeleid door andere, ogenschijnlijk belangrijkere dingen, zoals het zoeken naar zijn favoriete speeltje in de kinderkamer. In het ergste geval ontstaat er een machtsstrijd tussen moeder en kind, waarbij de moeder koste wat kost wil winnen. Uiteindelijk draagt het kind de schoenen, maar niet zonder voorafgaand conflict – en de vraag blijft: wat heeft dit ‘gevecht’ gekost? Veel ouders kennen dit soort situaties maar al te goed. Of het nu gaat om huiswerk maken, speelgoed opruimen, tandenpoetsen of naar bed gaan. Het kind negeert je en weigert mee te werken. Vaak lijkt het erop dat het kind zijn eigen wil wil opleggen zonder rekening te houden met anderen – dat is in ieder geval hoe veel ouders dat voelen.
Lees ook: Zo voorkom je dat je je kind verwend
Kinderen kunnen helemaal niet ‘negeren’
Maar wie werkelijk gelooft dat het kind zijn ouders bewust wil negeren, heeft het mis. Allereerst is het belangrijk om te begrijpen dat een kind niet negeert, provoceert, saboteert of manipuleert. Dergelijk gedrag vereist dat het kind bewuste en actieve beslissingen neemt. Dit zou betekenen dat het kind zich volledig bewust is van de gevolgen van zijn daden – bijvoorbeeld dat dit gedrag zijn moeder van streek zal maken en het contact met hem zal verbreken.
Kinderen gedragen zich niet opzettelijk zo. Ze zouden nooit het risico willen lopen de band met hun belangrijkste verzorger, die hun overleving waarborgt, in gevaar te brengen. Elk kind streeft er van nature naar om met mama of papa samen te werken om deze band in stand te houden. Het probleem ligt dus bij een verkeerde inschatting van de ouders. Ze interpreteren het gedrag van het kind verkeerd, omdat het niet aan hun verwachtingen voldoet. Vaak reageren ze met straf. Wat over het hoofd wordt gezien, is dat het echte probleem ligt in het negeren van de behoeften van je eigen kind.
Kinderen kunnen daarom niet altijd meewerken
Er is altijd een reden waarom een kind niet meteen meewerkt. Vaak komt dit door druk van de ouders of omdat het kind een behoefte wil vervullen die hij of zij belangrijker vindt. Laten we het voorbeeld nog eens vanaf het begin bekijken: het kind moet zijn schoenen aantrekken om op tijd bij de opvang te komen. Als het alles doet behalve dat, dan is daar een reden voor. Het kind kan verlangen naar een korte knuffel om de emotionele band met zijn of haar moeder te herstellen. Voor kinderen verloopt de ochtend vaak in een tempo dat ze nauwelijks kunnen bijhouden. Op dit moment wordt het aantrekken van schoenen een symbool van scheiding: acht uur op de crèche zonder mama. Dit betekent een lange dag voor het kind. Sommige kinderen raken in zulke situaties letterlijk verlamd, omdat de druk te groot wordt. Door de schoenen niet meteen aan te trekken, probeert het kind te communiceren dat hij of zij nog niet klaar is voor de volgende stap.
Dit gedrag is zeker niet beperkt tot kleine kinderen. Het begeleidt kinderen vanaf de autonomiefase – die begint rond de leeftijd van tweeënhalf tot drie jaar – tot en met de puberteit en daarna. In de autonomiefase ontwikkelt het kind een eigen wil en begint het, vaak onbewust, aan zijn behoeften te voldoen. Zelfs een kind van zeven of dertien jaar weigert soms mee te werken, zonder dat daar kwade bedoelingen achter zitten. De vraag blijft: hoe kunnen ouders in zulke situaties op de juiste manier reageren en welke fouten moeten ze vermijden?
Lees ook: 7 sleutels tot gelukkig ouderschap
Schreeuwen, trekken en druk uitoefenen: deze fouten hebben een negatief effect op de lange termijn op het kind
De eerste stap is om te erkennen dat het kind de moeder of de vader niet negeert. Het is eerder een gevoel van de ouders dat voortkomt uit hun persoonlijke perceptie. Deze interpretatie is misschien wel hun subjectieve waarheid, maar komt niet overeen met de werkelijkheid. Het is van essentieel belang dat we ons hiervan voortdurend bewust zijn.
Als er een situatie ontstaat waarin het lijkt alsof het kind de ouders ‘negeert’, is het belangrijk om geen druk uit te oefenen. Het dreigen met straf of het opzettelijk negeren van het kind zijn net zo fataal als het overschrijden van grenzen. Voorbeelden hiervan zijn luide uitbranders of fysieke handelingen zoals het trekken aan het kind om het in het kinderzitje te zetten. Dergelijke maatregelen kunnen ertoe leiden dat het kind zich uit angst terugtrekt en zich losmaakt van de ouders.
In plaats daarvan moeten ouders leren de behoeften van hun kind beter aan te voelen en erop te reageren. Wat veroorzaakt de druk? Waar heeft het kind op dit moment ondersteuning nodig? Zijn je eigen verwachtingen misschien te hoog? Het is vooral belangrijk om de druk te verlagen. Hoe ontspannener de sfeer thuis, hoe groter de kans dat er harmonie, vrede en verbinding ontstaat. Het kind zal op eigen initiatief meewerken als zijn of haar behoeften tijdig worden herkend en als het zich veilig en begrepen voelt in de relatie met zijn of haar ouders. Ouders kunnen leren om ruimte te geven aan de gevoelens van hun kind en deze serieus te nemen in plaats van ze te bagatelliseren.
