Laatst geüpdatet op juli 13, 2021 by Redactie
Je hebt waarschijnlijk vaak tegen jezelf gezegd: “Deze keer koop ik alleen wat ik nodig heb!” Maar dan kwam je toch thuis met dingen die niet op je boodschappenlijstje stonden. Hoe kun je dergelijke impulsaankopen voorkomen? Een team van de Julius-Maximilians-Universität (JMU) Würzburg in Beieren, Duitsland, heeft deze vraag bekeken. Het antwoord is niet zo eenvoudig, zegt psycholoog dr. Anand Krishna. Het hangt af van wat voor soort persoon je bent: een genotzoeker of een persoon die zich richt op veiligheid.
Soms koop je uit nieuwsgierigheid, soms wil je jezelf verwennen
Soms koop je spontaan, uit pure nieuwsgierigheid. Er is bijvoorbeeld een traktatie die je nog nooit eerder hebt geprobeerd. Of je wilt jezelf ergens op trakteren. Het kan een chocoladereep zijn, een mooi decoratief stuk voor in de woonkamer of een geweldige spijkerbroek.
Soms ben je heel blij met de spontane aankoop. Soms heb je een schuldig geweten: geld is al krap! Veel mensen slagen er echter in om de impuls te onderdrukken om naar een chocoladereep te grijpen. En dat doen ze wanneer ze zich in een situatie bevinden waarin ze bijzonder gevoelig zijn voor risico’s.
Lees ook: 6 tips om duurzamer te winkelen
Dr. Krishna benadrukt dat het niet mogelijk is om te zeggen dat bepaalde klanten vatbaar zijn voor impulsaankopen. De onderzoeksresultaten tot nu toe geven echter een idee hoe mensen die zich tegen dergelijke aankopen willen beschermen, te werk moeten gaan.
Hoe je jezelf kunt beschermen tegen impulsaankopen?
Volgens de JMU-psycholoog zijn genotzoekers spontaan van nature. Als ze zich goed voelen en gericht zijn op genieten, grijpen ze spontaan naar een artikel dat belooft hen nog meer plezier te bezorgen. Tegelijkertijd is een relatief kleine impuls voor deze mensen voldoende om zichzelf te weerhouden van een spontane aankoop: “Dit kan bijvoorbeeld een briefje in de portemonnee zijn met de tekst ‘Stop!’ of iets dergelijks”, zegt Krishna.
Dan zijn er de op veiligheid gerichte mensen. Voor hen zou een waarschuwing in de portemonnee alleen niet helpen. Deze mensen hebben tijd nodig. En in het algemeen: zelfs impulsaankopen gebeuren bij hen niet zo snel. “Smaakt dit echt zo goed als het eruit ziet?” Zulke gedachten kunnen door hun hoofd gaan bij het zien van een reep chocolade. Ze hebben ook meer tijd nodig om ‘Nee!’ te zeggen tegen de traktatie. Het lijkt hen meer te helpen als ze vaker naar een briefje kijken met de tekst “Geen impulsaankopen vandaag!” als je door de winkel loopt.
Op veiligheid gerichte mensen doen er wat langer over
De onderzoeksresultaten zijn interessant, vooral omdat je zou kunnen denken dat op veiligheid gerichte mensen over het algemeen meer geneigd zijn om impulsaankopen te vermijden. Maar dit is niet het geval. Als ze in een positieve motiverende staat verkeren, komen ze net zo in de verleiding om zichzelf te trakteren op iets goeds als plezierzoekers. Het grote verschil is dat wat ze ook doen, het cognitief iets langer duurt om te handelen.
Deze bevindingen kwamen voort uit een laboratoriumonderzoek met ongeveer 250 deelnemers. Er werden twee experimenten uitgevoerd.
Motiverende staat speelt een belangrijke rol
Ze hebben eerlijk de beloning verdiend in de vorm van een nieuwe spijkerbroek, denkt de plezierzoeker – en koopt spontaan, in navolging van wat in de psychologie een promotiefocus wordt genoemd. “Laten we zeggen dat ze kort daarvoor een ijsje hadden gehad, dus ze zijn toch bezig met beloningen en plezier, en gebruiken de kans om nog meer plezier te krijgen”, legt de JMU-onderzoeker uit.
De situatie is anders als de genotzoeker net uit een gesprek bij zijn bank komt. Ondanks hun fundamentele gerichtheid op plezier, zijn de risico’s van te veel geld uitgeven in hun geest actief. Ze onderdrukken hun impuls en lopen langs de geweldige spijkerbroek, zelfs zonder veel tijd voor reflectie.
Lees ook: 5 manieren om je leven vandaag de dag te vereenvoudigen
Goederen die bepaalde klanten de ene dag graag zouden kopen, blijven dus op de andere achter. Dat suggereren de resultaten van de psychologieafdeling van Würzburg. En dit staat los van hoe ze worden gepresenteerd. Omdat het lijkt af te hangen van de emotionele toestand waarin de klanten de winkel binnenkomen.
De vraag wat op beveiliging gerichte klanten doen als ze onder tijdsdruk moeten handelen, staat nog open. Bijvoorbeeld als ze de chocoladereep niet willen kopen omdat ze ’s ochtends op de weegschaal stonden en twee kilo te veel bleken. Misschien grijpen ze toch naar het snoepje als ze zich naar de kassa moeten haasten, omdat er niet genoeg tijd is om na te denken. Maar er zijn meer experimenten nodig om dit op te helderen.
