Laatst geüpdatet op november 22, 2024 by Redactie
Alles is goed – dat is wat veel mensen willen. Maar de realiteit is meestal anders, ondanks het feit dat er zo hard wordt gewerkt aan perfectie. Of het nu gaat om het harmonieuze gezin, de beste prestaties in sport of hobby, de innovaties op het werk of een hoge mate van populariteit in de vriendenkring: keer op keer falen we in de perfecte rol. Perfectionisme vindt zijn wortels in de ideeën van de protestantse ethiek. Het streven naar perfectie kan in het dagelijks leven erg nuttig zijn, maar het kan ook leiden tot pathologisch perfectionisme. Dit wordt door de omgeving als dwangmatig ervaren en beperkt het leven van de getroffenen.
Lees ook: 5 tekenen van perfectionisme die iedereen zou moeten kennen
Oorzaken van perfectionisme
Er zijn verschillende manieren waarop perfectionistische persoonlijkheden zich ontwikkelen, afhankelijk van je karakter en omgeving. Het zijn vaak de gevoelige en getalenteerde mensen die uit zichzelf hoge doelen nastreven en betrokken zijn. In de meeste gevallen bevordert een streng ouderlijk huis of de invloed van autoritaire persoonlijkheden op kinderen of jongeren het streven naar perfectie. Maar er kunnen ook invloeden vanuit kerkelijke of ideologische organisaties zijn die dit versterken. Het blijven in starre structuren heeft ook gevolgen voor volwassenen. Het kan ook het tegenovergestelde zijn van een anti-autoritaire opvoeding, wanneer op volwassen leeftijd de reflectie op de externe perceptie op gang komt en je niet langer de aandacht wilt trekken.
Soorten perfectionisme
Naast een gezond functioneel perfectionisme, dat je in het leven helpt om doelen te bereiken en goed te doen in een sociale omgeving, zijn er ook andere vormen van disfunctioneel perfectionisme. Psycholoog Nils Spitzer beschreef deze drie soorten:
Zelfgericht perfectionisme: de normen die je van jezelf vraagt zijn enorm hoog.
Sociaal perfectionisme: de hoge normen worden gezien als constante verwachtingen van de sociale omgeving.
Buitenstaand perfectionisme: je hebt zeer hoge verwachtingen van je eigen omgeving (familie, vrienden of werk) en laat duidelijk zien dat het niet naleven van de normen onaanvaardbaar is.
De expert definieert klinisch perfectionisme als volgt: “Het wordt gedefinieerd door zo’n obsessief moment – belastend perfectionisme ontstaat wanneer onze idealen en rolmodellen niet alleen te rigide, maar ook te dwingend worden. Het is een tirannie van hoge schaal, een streven naar uitmuntendheid die doordraait.’
Lees ook: Levensgebeurtenissen die je kunt gebruiken om jezelf een nieuwe start te geven
Uitwegen uit de val van perfectionisme
De belangrijkste stap is zelfkennis. Of het nu gaat om feedback van familie, vrienden of collega’s of een zelftest: wie erkent dat hij al in de val van het perfectionisme is gelopen, heeft kansen om er weer uit te komen. Er zijn verschillende manieren om gedrag te veranderen, afhankelijk van je persoonlijkheid. Spitzer raadt aan om een nieuwe vorm van zelfcompassie te ontwikkelen.
Omdat perfectionisme verschillende oorzaken kan hebben, hangt het af van de persoonlijke geschiedenis. In principe zijn bijvoorbeeld de volgende therapieën zinvol voor professionele therapeuten: gedragstherapie, gezinstherapie en lichaamstherapie. Het gebruik van ontspanningsprocedures die passen bij de persoonlijkheid is ook nuttig. Het eerste aanspreekpunt voor het starten van een therapie wordt beschouwd als de huisarts. Afhankelijk van je persoonlijkheid kan professionele therapie in individuele aanbiedingen of groepsvormen je verder helpen. Het helpt om van anderen te leren waar ze falen in hun dagelijks leven en hoe ze daarmee omgaan. Als het echter de patronen en de oorsprong van perfectionisme moeten worden onderzocht, kan naast therapie ook begeleiding op langere termijn in de vorm van pastorale zorg of coaching met meerdere sessies helpen.
