Laatst geüpdatet op april 14, 2023 by Redactie
We voelen ons vaak aangetrokken tot anderen met wie we een interesse delen, maar die aantrekkingskracht kan gebaseerd zijn op een onjuiste overtuiging dat dergelijke gedeelde interesses een diepere en meer fundamentele gelijkenis weerspiegelen – we delen een essentie – volgens nieuw onderzoek.
“Onze aantrekkingskracht op mensen die onze eigenschappen delen, wordt ondersteund door de overtuiging dat die gedeelde eigenschappen worden aangedreven door iets diep in ons: iemands essentie”, zegt hoofdauteur Charles Chu, PhD, een assistent-professor aan de Boston University Questrom School of Business. “Om het concreet te zeggen: we houden van iemand die het met ons eens is over een politieke kwestie, onze muziekvoorkeuren deelt, of gewoon om hetzelfde lacht als wij, niet alleen vanwege die overeenkomsten, maar omdat die overeenkomsten iets meer suggereren: deze persoon is in wezen zoals ik, en als zodanig delen ze mijn kijk op de wereld als geheel.
Lees ook: Voel je je aangetrokken tot foute mannen? Zo kom je ervan los!
Dit denkproces wordt gedreven door een soort psychologisch essentialisme dat specifiek wordt toegepast op de ideeën van mensen over zichzelf en de individuele identiteit, volgens Chu, eraan toevoegend dat mensen veel dingen ‘essentialiseren’ – van biologische categorieën zoals diersoorten tot sociale groepen zoals ras en geslacht – en doen dat in vrijwel alle menselijke culturen.
“Iets essentialiseren is het definiëren door een reeks diepgewortelde en onveranderlijke eigenschappen, of een essentie,” zei Chu. “De categorie ‘wolf’ wordt bijvoorbeeld gedefinieerd door een wolvenessentie, die in alle wolven aanwezig is, waaruit eigenschappen voortkomen zoals hun puntige neuzen, scherpe tanden en pluizige staarten, evenals hun roedelaard en agressiviteit. Het is onveranderlijk dat een wolf die door schapen is grootgebracht nog steeds een wolf is en uiteindelijk wolfachtige eigenschappen zal ontwikkelen.”
Onlangs zijn onderzoekers begonnen zich te concentreren op de categorie van het zelf en hebben ontdekt dat, net zoals we andere categorieën essentialiseren, we het zelf essentialiseren, volgens Chu.
“Mij essentialiseren is definiëren wie ik ben door een reeks diepgewortelde en onveranderlijke eigenschappen, en dat doen we allemaal, vooral in westerse samenlevingen, tot op zekere hoogte. Een zelf-essentialist zou dan geloven dat wat anderen over ons en de manier waarop we ons gedragen kunnen zien, wordt veroorzaakt door zo’n onveranderlijke essentie’, zei hij.
Om beter te begrijpen hoe zelf-essentialisme de aantrekkingskracht tussen individuen stimuleert, voerden onderzoekers een reeks van vier experimenten uit.
In één experiment werd aan 954 deelnemers gevraagd wat hun mening was over een van de vijf willekeurig toegewezen sociale kwesties (abortus, doodstraf, wapenbezit, dierproeven of hulp bij zelfdoding). De helft van de deelnemers las vervolgens over een ander persoon die het eens was met hun standpunt, terwijl de andere helft las over een persoon die het niet eens was met hun standpunt. Alle deelnemers vulden vervolgens een vragenlijst in over in hoeverre ze geloofden dat ze een algemeen beeld van de wereld deelden met het fictieve individu, hun niveau van interpersoonlijke aantrekking tot die persoon en hun algemene overtuigingen in zelfessentialisme.
Onderzoekers ontdekten dat deelnemers die hoog scoorden op zelf-essentialisme, meer geneigd waren zich aangetrokken te voelen tot de fictieve persoon die het eens was met hun standpunt en een gedeelde algemene perceptie van de werkelijkheid met die persoon te rapporteren.
Een soortgelijk experiment met 464 deelnemers vond dezelfde resultaten voor een gedeeld attribuut, zo simpel als de neiging van de deelnemers om een aantal gekleurde stippen op een reeks computerdia’s te overschatten of te onderschatten. Met andere woorden, het geloof in een essentieel zelf leidde ertoe dat mensen aannamen dat slechts een enkele dimensie van gelijkenis indicatief was om de hele wereld op dezelfde manier te zien, wat leidde tot meer aantrekkingskracht.
In een ander experiment kregen 423 deelnemers acht paar schilderijen te zien en werd hen gevraagd welke van elk paar hun voorkeur hadden. Op basis van hun antwoorden werden deelnemers geïdentificeerd als een fan van de Zwitsers-Duitse kunstenaar Paul Klee of de Russische schilder Wassily Kandinsky. De helft van elke fangroep kreeg vervolgens te horen dat artistieke voorkeur deel uitmaakte van hun essentie; de andere helft kreeg te horen dat het geen verband had. Allen werden vervolgens blootgesteld aan twee hypothetische individuen, van wie er één dezelfde artistieke voorkeur had en de andere verschilde. Deelnemers aan wie werd verteld dat artistieke voorkeur verband hield met hun essentie, waren significant meer geneigd zich aangetrokken te voelen tot een hypothetische persoon met dezelfde artistieke voorkeuren dan degenen aan wie werd verteld dat artistieke voorkeur niets met hun essentie te maken had.
Een laatste experiment categoriseerde 449 deelnemers als fans van een van de twee artiesten en presenteerde hen vervolgens informatie over het gebruik van de eigen essentie al dan niet nuttig was bij het waarnemen van andere mensen.
Deze keer kreeg een derde van de deelnemers te horen dat essentialistisch denken kon leiden tot onnauwkeurige indrukken van anderen, een derde kreeg te horen dat essentialistisch denken kon leiden tot juiste indrukken van anderen en het laatste derde kreeg geen informatie.
Zoals verwacht, ontdekten onderzoekers dat deelnemers die te horen kregen dat essentialistisch denken zou kunnen leiden tot nauwkeurige indrukken van anderen, eerder geneigd waren zich aangetrokken te voelen tot en de realiteit deelden met hypothetische individuen met vergelijkbare kunstvoorkeuren.
Lees ook: Een goede eerste indruk maken? Zo doe je dat!
Chu zei dat hij zeer verrast was toen hij ontdekte dat zoiets minimaals als een gedeelde voorkeur voor een artiest mensen ertoe zou brengen te denken dat een ander individu de wereld op dezelfde manier zou zien als zij. Zelf-essentialistisch denken kan echter een gemengde zegen zijn, waarschuwde hij.
“Ik denk dat elke keer dat we snel oordelen of eerste indrukken maken met heel weinig informatie, we waarschijnlijk worden beïnvloed door zelf-essentialistische redeneringen”, zei Chu. “Mensen zijn zoveel complexer dan we vaak denken, en we moeten op onze hoede zijn voor de ongegronde veronderstellingen die we maken op basis van dit soort denken.”
