Laatst geüpdatet op juli 2, 2020 by Redactie
Als mensen zich egoïstisch gedragen, hebben ze een betrouwbare bondgenoot om hun zelfbeeld goed gepolijst te houden – hun eigen geheugen. Volgens een reeks experimenten van Yale-psychologen en economen aan de Universiteit van Zürich, werden egoïstische mensen gevraagd om te herinneren hoe gul ze in het verleden waren.
“Wanneer mensen zich gedragen op manieren die niet voldoen aan hun persoonlijke normen, behouden ze hun morele zelfbeeld door hun ethische fouten verkeerd te onthouden”, zegt Yale’s Molly Crockett, assistent-professor in de psychologie en hoofdauteur van de studie.
Psychologen zijn al lang geïnteresseerd in hoe mensen hun eigenbelang in evenwicht brengen met hun verlangen om als moreel gezien te worden. Om egoïstisch gedrag aan zichzelf en anderen te rechtvaardigen, nemen mensen deel aan een proces dat gemotiveerd redeneren wordt genoemd – bijvoorbeeld wanneer klanten een kleine tip achterlaten, kunnen klanten zichzelf ervan overtuigen dat hun ober niet meer verdiende.
Lees ook: Manieren om met egoïstische mensen om te gaan
Maar een team van onderzoekers onder leiding van Crockett en Ryan Carlson, een Ph.D. student aan Yale en eerste auteur van de studie, wilde onderzoeken of de herinneringen van mensen aan hun gedrag hen helpen hun morele zelfbeeld te behouden, en misschien zelfs de noodzaak om gemotiveerd te redeneren teniet doen.
In plaats van zichzelf te overtuigen, verdiende hun ober bijvoorbeeld geen betere fooi, maar zou een klant zich misschien meer gul kunnen herinneren aan het geven van fooi dan hij in werkelijkheid deed.
In hun eerste laboratoriumexperiment, uitgevoerd aan de Universiteit van Zürich met economen Michel Maréchal en Ernst Fehr, presenteerden de onderzoekers proefpersonen een pot geld en vroegen ze om te beslissen hoeveel ze moesten houden en hoeveel ze moesten geven aan anonieme vreemden. Na het beantwoorden van enkele tussentijdse enquêtevragen, werd de deelnemers vervolgens gevraagd zich te herinneren hoeveel ze aan de anonieme vreemden hadden gegeven. Cruciaal was dat deelnemers bonusgeld ontvingen als ze hun beslissingen nauwkeurig herhaalden.
Zelfs met een financiële stimulans herinnerden gierige proefpersonen zich vaak dat ze meer geld gaven dan ze in werkelijkheid deden.
In een ander paar experimenten die in het laboratorium en online werden uitgevoerd, vroegen de onderzoekers de proefpersonen wat volgens hen een eerlijke verdeling van geld was, alvorens hen te vragen de pot te verdelen. De onderzoekers ontdekten dat alleen die proefpersonen die minder hadden gegeven dan wat ze persoonlijk als eerlijk beschouwden, zich genereuzer herinnerden dan ze in werkelijkheid waren.
Een laatste paar online onderzoeken toonde aan dat proefpersonen hun gierigheid pas verkeerd herinnerden als ze zich persoonlijk verantwoordelijk voelden voor hun beslissingen. Toen deelnemers expliciet door de onderzoekers werden geïnstrueerd om lagere bedragen te geven, en dus geen verantwoordelijkheid voelden voor hun acties, herinnerden ze zich hun geefgedrag nauwkeurig.
Lees ook: 10 Tekenen van een laag zelfbeeld
‘De meeste mensen streven ernaar om zich ethisch te gedragen, maar mensen slagen er soms niet in hun idealen hoog te houden’, zei Carlson. “In dergelijke gevallen kan de wens om een moreel zelfbeeld te behouden een krachtige kracht zijn en ons niet alleen motiveren om onze onethische acties te rationaliseren, maar ook dergelijke acties in ons geheugen te ‘herzien’.”
Crockett waarschuwde dat omdat de experimenten in Zwitserland en de VS zijn uitgevoerd, het nog niet duidelijk is of de resultaten over verschillende culturen zullen worden gegeneraliseerd.
Ze benadrukte ook dat deze neiging tot foutieve herinnering alleen van toepassing was op het egoïstische. De meerderheid van de mensen gedroeg zich genereus tegenover hun anonieme vreemden en herinnerde zich hun gedrag nauwkeurig.
