Laatst geüpdatet op september 22, 2020 by Redactie
Door jezelf een paar minuten downtime te gunnen, wordt de mentale en fysieke ontspanning aanzienlijk vergroot. Onderzoek door psychologen aan de Universiteit van Konstanz observeerde hogere niveaus van psychologische en fysiologische ontspanning bij mensen na slechts tien minuten massage. Zelfs tien minuten eenvoudige rust zorgde voor meer ontspanning, zij het in mindere mate dan massage. De bevindingen geven de eerste aanwijzing dat kortdurende behandelingen stress op psychologisch en fysiologisch niveau fors kunnen verminderen door de belangrijkste motor van het lichaam voor ontspanning te stimuleren – het parasympathische zenuwstelsel (PNS).
Het is bekend dat stress negatieve gevolgen heeft voor gezondheid en ziekte. Ons lichaam heeft echter een ingebouwd regeneratief systeem, het PNS, om stress af te weren in tijden van dreiging. Het lanceren van een ontspanningsreactie is dus de sleutel tot het beschermen van onze gezondheid en het herstellen van het evenwicht in ons lichaam. Massage is gebruikt om de ontspanning te verbeteren, maar er bestaat geen systematische benadering om het effect ervan op de PNS krachtig te bevestigen en of dit al dan niet kan worden gebruikt als revalidatie voor patiënten die lijden aan stressgerelateerde ziekten.
Lees ook: 6 eenvoudige technieken om de controle te krijgen over je stress
De motor van het lichaam stimuleren voor ontspanning
Deze studie geeft aan dat massage een gemakkelijk toe te passen interventie is die de belangrijkste motor van het lichaam voor ontspanning – de PNS – kan stimuleren en ook kan leiden tot een vermindering van waargenomen mentale stress. De ontdekking dat massage effectief is op het niveau van zowel psychologie als fysiologie via het PNS, zal de weg banen voor toekomstige studies over het begrijpen van de rol van ontspanning op stress.
“Om de negatieve effecten van stress beter onder de knie te krijgen, moeten we het tegenovergestelde ervan begrijpen: ontspanning”, zegt Jens Pruessner, hoofd van het laboratorium voor neuropsychologie en professor aan het Cluster of Excellence “Center for the Advanced Study of Collective Behavior” aan de Universiteit van Konstanz. “Ontspanningstherapieën zijn veelbelovend als holistische manier om stress te behandelen, maar een meer systematische wetenschappelijke beoordeling van deze methoden is nodig.”
Gestandaardiseerde testaanpak
Onderzoekers van de afdeling psychologie in Konstanz ontwikkelden een gestandaardiseerde benadering om te testen of tactiele stimulatie mentale en fysieke ontspanning zou kunnen verbeteren. Ze pasten twee verschillende massages van tien minuten toe op menselijke proefpersonen in het laboratorium om te testen: een hoofd-nekmassage was bedoeld om de PNS actief te stimuleren door matige druk uit te oefenen op de nervus vagus, de grootste zenuw die naar de PNS loopt. Vervolgens werd een nek-schoudermassage met zachte strijkbewegingen bedacht om te onderzoeken of alleen aanraking ook ontspannend kan zijn. Ten slotte werd een controlegroep van deelnemers die rustig aan een tafel zat, getest op het effect van rust zonder tactiele stimulatie. Fysiologische ontspanning werd gemeten door de hartslag van deelnemers te volgen en de hartslagvariabiliteit (HRV) te meten, wat aangeeft hoe flexibel de PNS kan reageren op veranderingen in de omgeving. Hoe hoger de HRV, hoe meer ontspannen het lichaam is. Psychologische ontspanning werd gemeten door deelnemers te vragen te beschrijven hoe ontspannen of gestrest ze zich voelen.
Tien minuten rusten of het ontvangen van een van beide massages resulteerde in psychologische en fysiologische vermindering van stress. Alle deelnemers gaven aan dat ze zich meer ontspannen en minder gestrest voelden in vergelijking met vóór de behandelingen. Verder vertoonden alle deelnemers een significante toename van de hartslagvariatie, wat aantoont dat het PNS werd geactiveerd en het lichaam fysiologisch ontspannen door alleen te rusten. Het fysiologische effect was meer uitgesproken wanneer deelnemers een massage kregen. Het was echter niet belangrijk of de massage zacht of matig was – tactiel contact in het algemeen leek de ontspanning van het lichaam te verbeteren.
Kleine momenten met grote impact
“We zijn zeer bemoedigd door de bevindingen dat korte periodes van ontkoppeling voldoende zijn om niet alleen de geest maar ook het lichaam te ontspannen”, zegt Maria Meier, een doctoraalstudent in het laboratorium van Neuropsychologie en eerste auteur van het onderzoek. “Je hebt geen professionele behandeling nodig om te ontspannen. Iemand zachtjes over je schouders laten aaien, of zelfs je hoofd gewoon tien minuten op de tafel laten rusten, is een effectieve manier om de fysiologische motor van ontspanning van je lichaam te stimuleren.”
Lees ook: Hoe blijf je geduldig in stressvolle tijden?
Door een gestandaardiseerde methode te ontwikkelen voor het robuust testen en valideren van ontspanningstherapieën, maakt de studie verdere experimenten mogelijk om de effecten te testen van aanvullende ontspanningsinterventies die kunnen worden gebruikt in preventie- of revalidatieprogramma’s voor mensen die lijden aan stressgerelateerde ziekten zoals depressie.
“Massage, een veelgebruikte ontspanningstherapie, was onze eerste studie”, zegt Meier. “Onze volgende stap is om te testen of andere korte interventies, zoals ademhalingsoefeningen en meditatie, vergelijkbare psychologische en fysiologische ontspanningsresultaten opleveren.”
